128. Полава, 1572 р.
Михайло Грушевський
Король Жиґимонт Авґуст позволяє шл. Одріховським осадити над Вислоком село Полаву на волоськім праві, 20 марта 1572 p.
Nos Sigismundus Augustus, Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lituaniae, necnon terrarum Cracouiae, Sandomiriae, Syradie, Lanticiae, Cuiauiae, Kyowie, Russiae, Prussiae, Masouiae, Podlachiae, Culmensis, Elbingensis, Pomeraniae, Samogitiae, Liuoniaeque etс. dominus nihilominus et haeres, significamus tenore praesentium quorum interest, uniuersis ac singulis, tarn praesentibus, quam futuris, harum notitiam habituris, quia nos volentes commoda et prouentus capitaneatus nostri Sanocensis augere locaque deserta et inculta capitaneatus eiusdem ad frugem deducere habentesque commendatam fidem et industriam nobilium Iwanko et Michayfo Odrzechowskich, fratrum germanorum, eisdem utrisque fratribus coniunctim et diuisim consentiendum et admitendum duximus et quidem consentimus et admittimus praesentibus literis nostris villam Poława appelandam in capitaneatu et districtu Sanocensi in torrentibus seu rivis dictis Poława et Poławka ac Klimczowe Pothoki a fluuio Wislok et metis seu granitiebus Sieniewskich ac fluuium dictum Krzywe et Wywerniowka vsque ad sumitatem Danowa a pariete Stano villae Wola Symkowa ex cruda radice iure walachico extirpandi, errigendi, fundandi hominibusque et cmetonibus tarn Polonis, quam Ruthenis locandi, ibique mansionis, domus et aedificia (!) quaeuis extruendi, syluas et borras erradicandi agrosque et campos colendi omniaque comoda et vtillitates quasuis industriam eorum in eodem fundo excogitandi, hominesque, si qui in fundis suprascriptis loca aliqua occupauerint seminauerintque, amouendi et si voluerint, ad villam praefatam conuertendi.
Damus praeterea et concedimus ipsis Odrzechouskiem plenam et integram facultatem ecclesiam ruthenicam ritus graeci in eadem villa Poława necnon molendinum in fluuio Wisloka vel alio quouis et folius dictum, turn et seram tracz nuncupatam ibidem erigendi extruendique inlocanda eadem villa fratres maemorati Odrzechowsczy sint vigilantiores promptioresque, fundamus et erigimus ibidem iure walachico more aliarum villarum in illis terris existentium aduocatiam siue scultetiam ipsique aduocatiae quinque laneos agri in eodem fundo extirpandos pro praedio siue curia aduocatiali incorporamus et adiungimus perpetuis temporibus.
Damus etiam eis facultatem hortulanos viginti in fundo eiusdem villae, quorum singuli per medium laneum agri occupare poterint, pro commodo et utillitate sua et tabernam locare extruereque, ex quibus, turn etiam ex molendino omnes fructus, emolumenta et mensuras frumentorum omnis generis tollent ac percipient.
Fundamus etiam fundi eiusque villae pro poponatu ruthenico unum laneum, pro molendino medium laneum, pro taberna similiter medium laneum agri perpetuis temporibus et in aeuum.
Quibus quidem aduocatis utrisque pro interesse illorum damus et concedimus facultatem et omnimodam potestatem cmetones, hortulanos, inquilinos et alios omnes incolas villae prefatae in omnibus et singulis causis, paruis, magnis, tarn ratione fundi iniuriarum, quam ratione criminis cuiusque iure wallachico, quod in eo passu cum aliis villis concordia debet, iudicandi, sententiandi paenisque iuxta criminum qualitatem afficiendi plectendique, ita quod ipsi incolae ratione iniuriarum fundorumque nonnisi coram suo aduocato siue sculteto, aduocatus vero coram nostro iudicio legitime vocatus respondere teneantur et erunt astricti.
Et quoniam ipsi incolae, omnes cmetones iam vigore priuilegii praesentis census et dationes ad capitaneatum nostrum conferre tenebuntur, ideo nos inherentes consuetudini iuris wallachici damus et concedimus eisdem aduocatis et eorum successoribus ex omnibus censibus et paenis iudiciariis et quibusuis datiis tertium denarium, tertium porcum, tertium agnum.
Erunt quoque adstricti ipsi aduocati siue sculteti, kniazowie dicti, duobus vicibus, nempe pro festo Natiuitatis Domini et festo Paschalis pro ipsis incolis omnibus conuiuium praeparare, ad quod conuiuium omnes incolae singulatim per medium coretum silignis, duos gallos, oua viginti conferre erunt obligati.
Praeterea ipsi incolae debebunt et erunt astricti ad quosuis labores subeundos, tarn per se, quam per familiam et equos bouesque, sex dies in anno laborare, ad collationes vulgo thloki dictas, quotiens opus fuerit, conuenire necnon vias in eadem villa virgultis et rubetis, quando necessitas postulauerit, sternere tenebuntur.
Consentimus etiam eisdem scultetis ex campis fundi villae praefatae locandae nobiles Hryczko et Wasko poponem Odrzechowsczy exemere, ibidemque cmetones locare vel ad alium usum villae praefatae conuertere.
Damus praeterea ipsis scultetis pro interesse cuiuslibet consensum nostrum regium, ut possint ex iure suo aduitallicio infrascripto aduocatiali in personas quasuis cedere, commutare, vendere, alienare, obligare et reformationem dotum uxoribus inscribere.
Caeterum ut ea ipsa villa eo diligentius celeriusque locari posset et homines ad earn extirpandam habitationes et domicilia ibi fienda confluere intendant, damus eidem (!) incolis villae praefatae omnibus et singulis aduocatisque memoratis libertatem et immunitatem ab omnibus contributionibus dationibus, angariis, censibus, laboribus et aliis quocunque nomine et cognomine nuncupatis exactionibus, tarn nostris regalibus, quam capitaneorum nostrorum praesentium et pro tempore existentium a data praesentium ad quindecem annorum continue et immediate se sequentium decursum duratorum.
Porro ex eadem aduocatia quilibet scultetus seu aduocatus perpetuis temporibus ad quamlibet expeditionem generalem regni bellicam in uno equo bono et valente cum armis cum aliis scultetis proficisci et seruire tenebitur ac tenebuntur.
Vblentes insuper clementiae nostrae certa indicia inscultetos prefatos declarare, eisdem Iwasko et Michaiłо Odrzechowskim scultetis utrisque pro interesse medietatis aduocatiae memoratae earn ipsam scultetiam siue aduocatiam ad extrema vitae singulorum tempora cum omnibus eius utilitatibus, fructibus et obuentionibus uniuersis, nullis prorsus exceptis, dandum et conferendum duximus, damusque et conferimus praesentibus litteris nostris.
Promittimusque verbo nostro regio pro nobis et serenissimis successoribus nostris, quod vita memoratorum fratrum singulorum durante, eos de medietatibus aduocatiae memoratae pro nobis, mensa, fisco, coquina, stabullo, cellario, vel alia quavis nostra et rei publicae necessitate non redimemus nee cuiquam consensum ad exemendum dabimus serenissimique successores nostrique ita facturi sunt.
Ratione cuius quidem aduitallitatis memorati fratres singuli pro interresse suo quartam partem summae, ex taxatione commissariali prouenientis nobis fiscoque nostro vigore constitutionis regni dimitere et condonare tenebuntur et iam dimitunt et condonant praesentibus litteris nostris, iuribus aliis nostris regalibus ibidem semper saluis manentibus.
Quod ad uniuersorum et singulorum cuiuscunque dignitatis, status et conditionis exislentium, presertim vero generosi Nicolai Czikowski, castelani sandecensis capitaneique nostri sanocensis praesentis et aliorum pro tempore existentium capitaneorum sanocensium notitiam deducentes, mandamus, ut memoratos scultetos iuxta praescriptum priuilegii praesentis, a nobis eis concessi, in omnibus eius conditionibus, clausulis et articulis conseruent conseruarique ab aliis, quorum interest, curent, pro gratia nostra et debito aliter ne fecerint.
In cuius rei fidem, firmiusque et euidentius testimonium sigillum nostrum praesentibus est subappensum.
Datum Warschouiae die uigesima mensis martii anno Domini millesimo quingentessimo septuagesimo secundo, regni vero nostri anno quadragesimo tertio. Relatio magnifici Valentini Darnbienski de Dembiany, regni Poloniae cancellarii, vartensis capitanei etс. Valentinus Dąbienski regni P[oloniae] cancell[arius] s[ubs]c[ripsi]t.
Вписано до книг ґродських сяноцьких в 1609 р. на жадання «nobilis Janus Odrzechowski» – Львів[ський] краєв[ий] арх[ів], кн. ґрод[у] сян[оцького] 142, с. 1171.
Примітки
…осадити над Вислоком село Полаву… – тепер с. Poława на території Польщі (DąbkowskiP. Podział administracyjny. – S. 152).
Подається за виданням: Грушевський М.С. Твори у 50-и томах. – Львів: Світ, 2005 р., т. 7, с. 292 – 295.